شرکت جهان ماشین ایرانیان تولید کننده سیستم های کنترل کمک ناوبری هواپیما با برند Safe Light و مجری پروژه های طراحی و راه اندازی سیستم‌های کنترل کمک ناوبری هواپیما با سابقه  اجرای پروژه هایی همچون سیستم کمک ناوبری کنترل روشنایی سطوح پروازی فرودگاههایی مانند مهرآباد تهران و تبریز واکثر مراکز استانهامی باشد. دراین سیستمها از آخرین و بروزترین ادوات روز اروپا استفاده شده و تمام مراحل طراحی وساخت توسط کارشناسان شرکت انجام میشود.شرکت جهان ماشین ایرانیان بیش از 30 فرودگاه استراتژیک کشور را به این سیستمها مجهز کرده است.

تا به حال به این فکر کرده اید که برج مراقبت در فرودگاه چه کارهایی را انجام می‌دهد؟ و یا به اهمیت سیستم روشنایی در صنعت هوایی توجه کرده اید؟ در این مطلب میخواهیم شما را با سیستم کمک ناوبری کنترل روشنایی باند پرواز بیشتر آشنا کنیم.

سیستم روشنایی در صنعت هوایی

در اولین سال های پرواز خلبان ها از علائم زمینی جهت فرود، برخواست و همچنین پرواز در طول مسیر کمک می‌گرفتند اما با پیشرفت تکنولوژی و تولید هواپیماهای غول پیکریا حتی هواپیماهای جت و سرعت بالا،  دیگر علائم زمینی به تنهایی جوابگوی نیاز خلبان ها برای هدایت فرود و پرواز از باند فرودگاه نبودند. این نیاز باعث ایجاد و همچنین توسعه چراغهای ناوبری زمینی گردید و تا به امروزدرحال توسعه و گسترش است. چراغ های ناوبری زمینی و سیستم های کمک ناوبری بصری، در عملیات فرود و همچنین برخاست هواپیما و سیستم روشنایی در صنعت هوایی از اهمیت بسیار زیادی برخوردارهستند و نصب و و راه اندازی سیستم های کمک ناوبری و بصری نقش بسیاری درسلامت و همچنین امنیت پرواز دارد.

لازم به ذکر است برای کنترل هواپیمای در حال پرواز از دو روش کنترل اتوماتیک و کنترل دستی استفاده می شود که درکنترل دستی خلبان به دو صورت کنترل پرواز را انجام می‌دهد.

1. استفاده از دستگاه های نمایانگر هواپیما
2. استفاده از دید مستقیم و تصمیم گیری‌های خلبان

به طور کلی تعریفی که از چراغ های ناوبری زمینی میتوانیم داشته باشیم این است که "کلیه چراغ ها به منظور هدایت ایمن هواپیما چه برروی زمین و چه در هوا، با توجه به شکل و رنگ و همچنین چگونگی قرار گرفتن اطلاعات، دستورات، توصیه هایی که به خلبان القا می‌کنند و وجود آنها بر روی حداقل‌های عملیات فرودگاه نیز تاثیر می‌گذارد، چراغهای ناوبری زمینی میگویند"

نکته ای که باید به آن توجه نمود این است که در طراحی چراغ های ناوبری زمینی پارامترهای مختلفی از جمله نوع هواپیمای استفاده کننده از فرودگاه، میزان ترافیک حال و آینده، آب و هوا، نوع عوارض زمینی تجهیزات بصری و غیره نیز باید درنظر گرفته شود.

سیستم روشنایی هواپیما در شب

باندهای مورد استفاده در شب را به گونه ای طراحی کرده اند که سیستم های روشنایی متفاوت، وضعیت باند را برای خلبان مشخص کند وخلبان ها بر این باور هستند که در ابتدای یادگیری پرواز، پیدا کردن فرودگاه کار بسیار آسانی نیست زیرا آنها درگیر یادگیری پرواز هستند. البته این امر ترس و تنش روحی را در خلبان بالا می‌برد و به خصوص در اولین پرواز مستقل ناوبری این تنش نیز بسیار است. اما با تجربه بیشتر پرواز، پیدا کردن باند فرودگاه برایشان آسان می‌شود. چنانچه فرودگاه مجهز به تجهیزات پرواز از جمله سیستم روشنایی هواپیما در شب باشد در بالای نشانه فرودگاه، علامت (*) دیده می‌شود البته میتوان گفت اطلاعات لازم درباره چراغ های یک فرودگاه را از منبع جستجو کرد که این اطلاعات سبب می‌شود تا مسیر مثل روشنایی روز مشخص شود.

روشنایی فرودگاه در شب

موردی که اینبار میخواهیم درباره آن با شما صحبت کنیم روشنایی فرودگاه در شب است بدین صورت که بسیاری از فرودگاه‌ها دارای چراغی گردان به نام بیکن هستند که این چراغ به خلبان کمک می‌کند تا بتواند در شب با دید (VFR) پرواز کند البته لازم به ذکر است که این نوع پرواز در ایران انجام نمی‌شود مگر آنکه مجوزی از طرف استاندارد پرواز صادر شده باشد. معمولا این چراغ از فاصله 10 مایلی فرودگاه بسته به وضعیت هوا قابل رویت است. البته این چراغ از آغاز تاریکی هوا تا طلوع سپیده فعال است و امکان دارد این چراغ در ساعاتی از روز که شرایط پرواز مساعد نباشد نیز روشن شود.

کنترل چراغ باند فرودگاه توسط خلبان

جالب است بدانید که بسیاری از فرودگاه هایی که برج مراقبت ندارند دارای چراغ هایی هستند که توسط خلبان کنترل می‌شوند و میتوان گفت کنترل چراغ باند فرودگاه توسط خلبان می‌باشد که خلبان میتواند به صورت انتخابی در شعاع حدود 5 مایلی فرودگاه، چراغ ها را روشن و شدت نور آنها را تنظیم کند. این نکته هم باید مدنظر داشته باشید که فرودگاه هایی که مجهز به این سیستم هستند دارای فرکانس خاصی بوده که اگر سیستم رادیویی هواپیما روی این فرکانس تنظیم شود خلبان میتواند به وسیله سیستم رادیویی اقدام به روشن شدن چراغ ها و تنظیم نور آنها کند. اما گاها این امکان وجود دارد که چند فرودگاه نزدیک به یکدیگر باشند و فعال نمودن سیستم روشنایی یک فرودگاه باعث اختلال در سیستم روشنایی فرودگاه دیگر شود بنابراین اجبار فرکانس های دیگری را برای فرودگاه های مجاور درنظر می‌گیرند.

چراغ های پیشرفته در صنعت هوایی

در فرودگاه های پیشرفته  وجود چراغ های پیشرفته در صنعت هوایی، طراحی شکل ویژه آنها نیز کمک میکند تا خلبان در پرواز بدون دید یا حتی پرواز با دید نشست و برخواست بر روی باند را با ایمنی بیشتر انجام دهد. اغلب فرودگاه های بزرگ دارای خط مرکزی درباند هستند که این چراغ ها در مسیری نصب شده اند که هواپیماها روی آنها حرکت کنند. چراغ های خط مرکزی باند و آستانه باند وقتی تقرب بدون دید انجام می‌شود، باید روشن و در حالت دید کمتر از 50 مایل هم قابل دیدن باشند. البته این نوع از چراغ ها فقط در باند امام خمینی نصب شده اند و سایر فرودگاه های دیگر ایران از این تکنولوژی بی نصیب هستند. چراغ های باند اغلب به گونه ای طراحی شده اند که طول باقی مانده باند را نشان دهند که البته این موضوع در شب یا در دید کم، خلبان را در قضاوت یاری می‌کند.

سیستم روشنایی باند

در سیستم روشنایی باند، لازم به ذکر است باندهایی که در شب مجهز می‌شوند دارای سیستم های روشنایی متفاوت هستند که موقعیت و وضعیت باند را مشخص میکنند. مهمترین چراغ های فرودگاهی، چراغ های لبه باند هستند که سفید رنگ بوده و در کنار باند به فاصله 200 پا ازهم دیگر قرار گرفته اند. این چراغ ها مرز بین باند را با قسمت های دیگر مشخص می‌کنند. این نوع سیستم روشنایی باند درتمامیه فرودگاه های جهان به نسبت نوری که ساطع میکنند به سه دسته نور بالا و نور متوسط و نور پایین تقسیم می‌شوند. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که، نوربالا جهت روشن نمودن باند از نقاط دورتر است ولی در تقرب نوع کوتاه بیشتر خلبان ها ترجیح می‌دهند نورهای پایین یا متوسط را استفاده کنند. همچنین لازم به ذکر است که مراقب پرواز، در برج مراقبت نیز تنظیمات چراغ ها بسته به شرایط محیطی و اینکه بخواهد کدام باند را فعال کند، تنظیم می‌شود. عموما چراغ های دوسر باند دوطرفه هستند و رنگ آنها بسته به این است که هواپیما از کدام جهت برای تقرب و نشستن به سوی باند حرکت می‌کند، و در همان سمت چراغ های سبز را می‌بینید و در انتهای باند نیز چراغ های قرمز دیده می‌شود.

چراغ های مشخص کننده

در طول شب، دید بعضی از فرودگاه ها بسیار مشکل است چراکه درشب به دلیل وجود چراغ های بسیار، گاهی باندها از دور شیب دار به نظر می‌رسند یا حتی میتوان گفت از دید پنهان می‌شوند. به همین دلیل در گوشه های ابتدای باند از سمتی که تقرب می‌کنیم دو چراغ پرنور که همزمان چشمک میزنند نصب شده است یا میتوان گفت وجود چراغ های مشخص کننده، بسیاری باعث می‌شود تا به خلبان کمک کند که ابتدای باند و جهت باند را راحت تر پیدا کند. در فرودگاه هایی که مجهز به سیستم کنترل روشنایی توسط خلبان هستند این چراغ های چشمک زن با فعال شدن سیستم کنترل عمل می‌کنند و به دلیل انکه نور خیره کننده ای دارند وقتی خلبان در انتهای فاز تقرب و نزدیک به ابتدای باند می‌شود، اگر بخواهد سیستم روشنایی را روی نور کم تنظیم کند معمولا این چراغ های چشمک زن خاموش می‌شوند.

کلام اخر

اهمیت و ضرورت کنترل روشنایی باند پرواز از اهمیت بیشتری برخوردار است به طوری که اگر سیستم روشنایی در شب دچار اختلال شود مسیر یابی برای خلبان نیز بسیار مشکل می‌گردد و حتی منجر به بروز حادثه می‌شود به همین دلیل باید استاندارهای لازم در سیستم روشنایی صنعت هوایی رعایت شود.